De oryx, Dubai woestijn, Neekoh.fi, Flickr CC
over dieren die niet meer in het wild bestaan
zijn die dan uitgestorven?
Bekende uitgestorven dieren
van lang geleden
Er zijn bekende uitgestorven dieren, zoals de sabeltandtijger en de mammoet. Die zijn helemaal verdwenen. Hoe goed je ook zoekt er is er niet één meer.
Maar er zijn ook dieren die zijn uitgestorven in het wild, die er toch nog zijn. In dierentuinen, natuurreservaten of in een privé verzameling.
Bijna uitgestorven: De oryx en het Pater Davidshert
oryx
Arabische oryx, Dubai, Josh More, Flickr CC
Prachtig wit hert met sabelhoorns
Een beroemd voorbeeld is de oryx. Hij kwam vroeger overal in Noord-Afrika voor, ook in de woestijnen. Maar er werd eeuwenlang op gejaagd door sjeiks op kamelen en zoons van sjeiks en gasten van sjeiks. Toen al die mensen rijk werden door de olie jaagden ze niet meer met kamelen maar met snelle auto’s.
Toen was het snel afgelopen met de oryx. In 1972 werd de laatste doodgeschoten. Maar er waren er een aantal in dierentuinen. Er werd een fok programma gestart. En nu, vijftig jaar later, zijn er weer duizenden oryx.
De olie-sjeiks kregen spijt. Zo rijk maar geen oryx meer. Daarom is er nu in Saudie-Arabië een groot reservaat met wilde oryxen, allemaal afkomstig uit dat fok programma.
Pater Davidshert
Pater Davidshert, Natuurpark Lelystad, Ouwe Sok, Flickr CC
Stoer hert met stevig gewei
Een ander beroemd voorbeeld is het Pater Davidshert, genoemd naar een Franse monnik. Honderd jaar geleden had alleen de Chinese keizer een groep van die herten in zijn ommuurde tuin.
Maar tijdens een burgeroorlog ontsnapten ze en werden allemaal opgegeten.
Uitgestorven? Nee, toch niet. Het bleek dat een Engelse Graaf er ooit een paar cadeau had gehad en mee naar Engeland had genomen. Dat waren er inmiddels dertig geworden. De laatste dertig op aarde.
Die werden erg goed beschermd en nu zijn er weer honderden. Je kunt ze trouwens ook vinden in een natuurpark bij Lelystad.
Fokken van uitgestorven dieren
Het fokken van bijna uitgestorven dieren gebeurt ook met vogels, en vissen, en hagedissen en kikkers en zelfs met insecten.
Kwetsbare vogelsoorten
Op eilanden
Er zijn ook al hier en daar vlinders aan het uitsterven. Jammer genoeg zijn muggen nog steeds helemaal niet zeldzaam.
Maar vogels wel, vooral op eilanden. Afgelegen eilanden hebben vaak hun eigen unieke vogelsoorten, die erg kwetsbaar zijn. Ze hebben daar duizenden jaren rustig gewoond en dan ineens komen er mensen, ratten, honden en katten.
Dat is de reden dat er vooral op eilanden veel vogels zijn verdwenen. Zoals de beroemde dodo. Maar ook heel kort geleden zijn vogels uitgestorven.
Kort geleden uitgestorven
De Guam ral
Bijvoorbeeld op het eiland Guam. In de stille Zuidzee. Dertig jaar geleden ontsnapte er bij iemand een bruine slang uit een kooi. Waarschijnlijk was het een vrouwtje met eieren.
Tien jaar later waren er duizenden slangen overal op dat eiland. Meer dan tien soorten vogels zijn verdwenen. Een beroemde vogel daar is een ral, een soort grote waterhoen.
Die ral kan niet vliegen, net als de dodo vroeger. Op een dag zijn de laatste twintig rallen van het eiland gehaald en op een ander eiland in een grote kooi gedaan.
Pas als alle bruine slangen op Guam gevangen zijn, kunnen de rallen terug.
De Guam ral, foto van Greg Hume, Wikipedia, CC.
Is er redding voor andere dieren?
Er zijn grenzen
Er lijkt dus redding mogelijk. Maar er zijn ook veel soorten aan het uitsterven in afgelegen gebieden waar niemand telt hoeveel het er nog zijn. Duizend of honderd of tien of… geen eentje?
Een voorbeeld van dieren in een afgelegen gebied zijn de boomkangaroes op Nieuw- Guinea. Ook zijn er soorten die je op die manier niet kunt redden omdat ze niet overleven in gevangenschap. Zoals de indri op Madagascar.
De indri is een grote zwart-witte lemur of halfaap. Ze kunnen wel tachtig jaar oud worden. Ze eten heel veel verschillende blaadjes, vruchten en kruiden, die alleen daar in de bossen voorkomen, en je kunt ze niet in Artis met alleen bananen en appeltjes in leven houden.
Of de grote witte haai. Die kun je ook niet in een aquarium houden.
Indri, foto Martha de Jong – Lantink, Flickr CC.
einde verhaal
Tasmaanse buidelwolf
Mijn lievelings uitgestorven dier is de Tasmaanse buidelwolf. Het is een dier dat pas zo kort geleden is uitgestorven dat er nog foto’s van zijn en zelfs films.
Deze pagina verscheen voor het eerst in de Amsterdamse buurtkrant #DWARS 239 in december 2023.
