Knabbelknabbelknuisje, foto van een muisje, Hannah Knutsson CC licentie
In de winter doen mensen…
een dikke jas aan… muts op… wanten!
maar hoe blijven dieren warm?
Dieren zie je niet met mutsjes op… dus de grote vraag is:
Hoe overwinteren dieren?
Zomers is het soms wel 35 graden en ’s winters is het soms 5 graden onder nul. Dat is wel 40 graden kouder. Of meer… Als het een echte strenge winter is vriest het ook wel eens 10 graden onder nul.
Hoe doen dieren dat eigenlijk? Herten, vogels, konijnen, muizen… hoe overwinteren zij? Dieren zie je ’s winters niet met jasjes aan en wanten en oorwarmers, nou ja, behalve sommige kleine hondjes maar die doen dat niet zelf.
Aangekleed hondje, foto door Joe van Petten CC licentie
Vogels
Veel vogels trekken naar het
Zuiden, maar er blijven
er ook veel hier.
Winterkoninkje, foto van Eric Ellingson CC licentie
Overwinteren
sommige blijvers hebben het moeilijk
Ook in streken waar het nog veel kouder is als Noorwegen en Rusland heb je vogels die overwinteren. Hebben die het niet vreselijk koud?
Vogels hebben veren die goed de warmte binnenhouden en de kou buiten. Ze trekken vooral weg omdat er hier ’s winters te weinig eten is. Bijna geen insecten. Veel minder graantjes en zo.
En als het koud is moeten vogels erg veel eten om warm te blijven, veel meer dan zomers. Maar sommige blijvers hebben het erg moeilijk.
Neem het winterkoninkje. Dat is ons kleinste vogeltje. Hij weegt maar 10 gram. Na een vriesnacht weegt hij nog maar 9 gram. Dat is alsof een mens van honderd kilo op een nacht 10 kilo afvalt om warm te blijven door zijn vet te verbranden.
Winterkoninkjes
zitten stijf tegen elkaar
Ze zitten stijf tegen elkaar gedrukt. Soms wel met 10 of 20 stuks. Ooit zijn er 61 geteld. En dat is geen familie. Dat zijn buurtgenoten.
Zoveel vogels tegen elkaar aangedrukt om warm te blijven. Waar doet je dat aan denken? Mij aan een pinguinkolonie. Keizerpinguins staan soms met een paar duizend bij vijftig graden onder nul en gierende wind samen in de winter op de Zuidpool.
Maar die zijn groot en hebben vet en de winterkoninkjes niet. Die gaan dus ook vaak dood ’s winters.
Maar de overlevers maken dat goed door zomers erg veel kleintjes te krijgen. En ze hebben succes. Er zijn er heel erg veel in Nederland. Meer dan een miljoen. Toch zie je ze weinig. Heb jij er wel eens eentje gezien?
Winterkoninkje, video Vroege Vogels
En de konijnen en de herten en de
vossen en zo?
Gaan dieren niet dood?
van de kou en de honger?
Knabbelknabbelknuisje, nog een foto van een muisje, Hannah Knutsson CC licentie
Kou…
waar heb je het over?
Nee, dieren gaan niet zomaar dood in de winter. Die hebben allemaal hun eigen privé bontjasje. En in het voorjaar valt het haar uit zodat het zomers niet te warm is.
En ’s winters is hun vacht veel dikker. Onze poes MaBelle lijkt nu in december bijna drie keer zo dik als van de zomer. Terwijl wij bij de kachel zitten, zit zij urenlang buiten gewoon wat om zich
heen te kijken. Kou? waar heb je het over?
Veel dieren hebben holen in de grond. Konijnen, egels, vossen, dassen, noem maar op. En diep onder de grond is het veel minder koud dan in de buitenlucht. En ook zij liggen graag tegen elkaar aan te slapen.
Maar er zijn wel dieren die hetzelfde probleem hebben als de winterkoninkjes. Raad je welke dieren dat zijn? Ze zijn heel licht en ze hebben bijna geen vacht.
Muizen bijvoorbeeld. En dan niet de muizen die van kaas en kruimels leven bij je thuis maar wilde buitenmuizen. Muizen hebben er van alles op gevonden.
Winterslaap
Veldmuizen doen het rustig aan
Hazelmuizen en eikelmuizen houden een winterslaap. Ze worden pas in april weer wakker als het lekker weer is en er weer volop te eten is.
Veldmuizen en bosmuizen leggen onder de grond voorraadkamers aan vol zaadjes en plantenstengels. Zo hebben ze de hele winter te eten. En hun nest is natuurlijk onder de grond en niet te koud.
Alleen spitsmuizen zijn de hele winter actief en die hebben het moeilijk want ze eten vooral insecten en die zijn er bijna niet. Toch overleven de meesten.
Sneeuw vinden ze vreemd genoeg juist fijn. Ze maken gangetjes onder de sneeuw en daarin is het warmer dan in de open lucht en ze worden minder goed gezien door roofdieren.
Uilen weten de muizen zelfs onder de sneeuw te vinden. Hun oren zijn zo goed dat ze van een flinke afstand de muis onder de sneeuw horen lopen.
Brrr brrrrrrrrr brr
Bibber jij wel eens van de kou?
Wie het echt koud heeft gaat heel hard bibberen. Heb je het wel eens zo erg koud gehad? Dat bibberen doen bijna alle dieren en vogels en zelfs sommige insecten.
Bibberen doe je niet van de kou maar tegen de kou. Het is een reactie van het lichaam. Door dat gebibber krijg je het weer warm. Net als je het warm krijgt van veel bewegen, trappen op en af rennen en zo.
Vind je het trouwens niet gek dat alleen mensen zoveel kleren dragen? Hoe zouden wij in ons blootje de winter door komen buitenshuis? Nog veel minder goed dan een spitsmuis of een winterkoninkje.
Waarom hebben wij geen vacht? Dat komt omdat de mens in Afrika is ontstaan en niet in Siberië. En in Afrika was een dikke vacht niet nodig. En mensen zijn pas lang na hun ontstaan uit Afrika over de wereld uitgezwermd. Vandaar.
Hebben sneeuwpoppen het koud?
Waarom worden ze aangekleed?
Foto van sneeuwmuis van Epicmom
Sneeuwpoppen zijn er in alle vormen en maten. Wij maken er af en toe eentje maar er zijn landen waar ze heuse sneeuwpoppenfestivals houden. Japan bijvoorbeeld…
Lees meer over sneeuwpoppen in 10.000 groetjes uit Sapporo
Weet jij waarom sneeuwpoppen worden aangekleed? Schrijf MaBelle!
Help vogels de winter door
MIjn eten ligt onder de sneeuw!
Voor de laplanduil is dat geen probleem…
